Mişer Tatar ağızlarıyla ilgili olarak ülkemizde yapılan ilk ve en kapsamlı çalışma kitaplaştırıldı.
Tatar Türkçesinin ağızları Orta (Kazan), Batı (Mişer) ve Doğu (Sibirya Tatar) olmak üzere üçe ayrılıyor.Mişer Tatarları bir milyonu aşkın nüfuslarıyla bugün İdil-Ural Tatarları içerisinde Kazan Tatarlarından sonra ikinci büyük Tatar grubu.
Mişerler bugün Gorkiy, Tambov, Penza, Ulyanovsk, Saratov, Volgograd, Ryazan, Orenburg bölgelerinde, çoğunlukla Mordva, Tataristan, Başkurdistan Cumhuriyetlerinde yaşıyorlar. Diğer cumhuriyetlerde, Özbekistan’da, Kazakistan’da, Kırgızistan’da, Türkmenistan’da, Azerbaycan’da ve Moskova, Leningrad gibi büyük şehirlerinde yaşayan Tatarların da çoğu Mişer Tatarları.
Yapıt Giriş, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi ve Metinler olmak üzere başlıca dört bölümden oluşuyor. Giriş bölümünde öncelikle Mişer adı hakkındaki görüşler değerlendirilmiş; Mişer Tatar Türklerinin tarihi ve etnik şekillenişi, Mişer Tatar Türkçesinin Türk lehçeleri içindeki konumu, Mişer Tatarlarının yaşadıkları yerler ve alt grupları, nüfusları, dinleri hakkında bilgi verilmiş. Ses Bilgisi bölümünde Mişer Tatar Türkçesinin ses özellikleri Eski Türkçe esas alınarak ortaya konmuş, karşılaştırma yapılırken yer yer Tatar edebî dilinden, diğer Türk lehçelerinden, tarihî Türk lehçelerinden (daha çok Kıpçak Türkçesi) de faydalanılmış.Şekil Bilgisi bölümünde kelime yapımı, kelime türleri, isim ve fiil çekimi anlatılmış. Metinler genellikle Mişer Tatar Türklerinin yaşayışlarını, tarihî geçmişlerini, köy yerleşimlerini, gelenek ve göreneklerini, doğum, kız isteme, düğün, ölüm, kurban kesme, çeşitli merasimler gibi durumlarını yansıtan konulardan oluşuyor.
edebiyathaber.net (16 Haziran 2014)
